Opvallende stijging aantal complexe longontstekingen bij kinderen (onderzoek ZNA & GZA Ziekenhuizen)
Kinderen blijven langer ziek
Het aantal complexe longontstekingen bij kinderen stijgt de laatste jaren opmerkelijk. Dat blijkt uit onderzoek van de kinderchirurgen van de Antwerpse ziekenhuizen ZNA en GZA Ziekenhuizen.
Het gaat onder andere om infecties veroorzaakt door de pusvormende streptokok (streptococcus pyogenes, ‘pus’ is etter), ook bekend als vleesetende bacterie. 2022 telde tot nu toe meer dan half zoveel gevallen als in de periode 2010 - 2021. Dat deze bacterie steeds meer longontstekingen veroorzaakt en niet - zoals vroeger - de pneumokok, kan leiden tot een langere en complexere behandeling van de kinderen. Jaarlijks maakt 1 op de 25 kinderen jonger dan 5 jaar een longontsteking door.
Onderzoek bevestigt studie Wereldgezondheidsorganisatie in andere landen
Het onderzoek van de Antwerpse ziekenhuizen bevestigt een recente studie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in andere Europese landen. Daaruit bleek een recente toename van invasieve streptokokkeninfecties bij kinderen onder de tien jaar. Concreet gaat het om infecties door pusvormende streptokokken die tot een ernstig ziektebeeld zoals bloedvergiftiging, ernstige longinfectie of huid- en botinfecties leiden.
Meer complexe longontstekingen
Tot nu toe behandelden de kinderchirurgen van ZNA en GZA Ziekenhuizen binnen het Saffier netwerk (met UZ Brussel) in 2022 al 21 kinderen met een complexe longontsteking. In 2018 waren dat er nog vijf, in 2019 tien. Deze evolutie werd afgeremd door de COVID-maatregelen in 2020 en 2021. De COVID-jaren waren goed voor respectievelijk vier en vijf gevallen.
De vorige piek van longontstekingen met pusophoping in het longvlies was in 2010. Dat jaar klokte bij ZNA en GZA Ziekenhuizen af met 21 gevallen. De uitbreiding van het vaccin tegen pneumokokken in 2011 zorgde voor een keerpunt. Sindsdien daalde het aantal longontstekingen waarvoor een kijkoperatie noodzakelijk was tot gemiddeld minder dan zeven per jaar.
Andere kiem aan de basis
Een tweede opmerkelijke vaststelling is de verschuiving van de kiem die tot de ontsteking leidt over de onderzochte periode (2002 – 2022). Bij 65 van de 165longontstekingen was dat de pneumokok, hoofdzakelijk in de eerste tien jaar.
De pusvormende streptokok(streptoccus pyogenes) is duidelijk aan een opmars bezig. Op de onderzochte 21 jaar is ze goed voor 17 longontstekingen. Van 2002 tot en met 2009 lag deze bacterie geen enkele keer aan de basis. Van 2010 tot en met 2021 gebeurde dat 11 keer. 2022 is nu al goed voor 6 zulke gevallen. Op minder dan een jaar is dat al meer dan de helft van de voorbije tien jaar.
Kinderen blijven langer ziek
“Al van voor de COVID-pandemie zagen we een toename van ernstige longinfecties bij kinderen waarbij we een kijkoperatie deden”, zegt dokter Dirk Vervloessem.
“We hadden al langer het gevoel dat het aantal longinfecties met etter in het longvlies (empyeem) steeg en dat er een toename was van het aantal gevallen veroorzaakt door de pusvormende streptokok. Deze bacterie maakt eiwitten aan die weefsel kunnen beschadigen en soms een shock kunnen veroorzaken. Dat is een levensbedreigende situatie met onvoldoende doorbloeding en dus zuurstofvoorziening van het hart, de hersenen en andere organen. Om dit te onderzoeken, hebben we alle kijkoperaties bij kinderen met een longontsteking sinds 2002 bestudeerd.”
Kinderen met een complexe longinfectie veroorzaakt door de pusvormende streptokok blijven langer ziek, weet dokter Stijn Heyman:
“Uit ons onderzoek blijken twee dingen: eerst en vooral is er een forse toename van het aantal ernstige longontstekingen waarbij een behandeling met een kijkoperatie noodzakelijk was. Alleen al dit jaar zijn het er 21. Dat is evenveel als in de vijf jaar van 2013-2017. Daarnaast is er een verschuiving van de bacterie die ze veroorzaakt. We hebben de indruk dat de pusvormende streptokok zorgt voor een langer en complexer ziekteverloop, met een langere antibioticakuur rondom de kijkoperatie.”
Bij de pusvormende streptokok waren gemiddeld gedurende 29 dagen rondom de kijkoperatie antibiotica nodig. Bij de andere kiemen was dat gemiddeld 24 dagen. De opnameduur was bij beide bacteriën vergelijkbaar.
Alle ingrepen sinds 2002 onderzocht
Voor hun onderzoek bestudeerden de kinderchirurgen dr. Dirk Vervloessem, dr. Paul Leyman en dr. Stijn Heyman van ZNA en GZA Ziekenhuizen alle ingrepen van de voorbije 21 jaar. Het gaat om 165 kijkoperaties bij een longontsteking bij kinderen van gemiddeld vier jaar. Deze operaties zijn qua behandeling het topje van de ijsberg.
cijfers longontstekingen met kijkoperatie 2002-2022.xlsx
XLSX - 21 Kb
Tom Van de Vreken
